Kiedy rozpoczynałam specjalizację z wczesnej interwencji logopedycznej – mimo szczerych chęci do nauki – mieliśmy bardzo ograniczoną literaturę z zakresu wczesnej stymulacji właśnie. Głównie były to książki zagranicznych autorów. Wiele naszych rodzimych źródeł było już mocno nieaktualnych. Dużej dawki wiedzy dostarczały medyczne podręczniki dla położnych, fizjoterapeutów, stomatologów, ortodontów. Jednak one, choć odpowiadały na wiele pytań, nie omawiały tematyki rozwoju poszczególnych funkcji i reakcji odruchowych z punktu widzenia logopedy. Musieliśmy wyciągnąć z nich jak najwięcej informacji przydatnych w naszej pracy. Kilka lat później, podczas specjalizacji z neurologopedii, temat wyglądał już nieco lepiej. Zaczęły pojawiać się bardzo wartościowe książki i artykuły z zakresu wczesnej stymulacji logopedycznej/neurologopedycznej niemowląt. To wielka radość dla kolejnych pokoleń młodych logopedów, że powstaje coraz więcej nowych publikacji zapełniających lukę na polskim rynku wydawniczym. Zwłaszcza, że mamy wielu wspaniałych specjalistów, od których możemy uczyć się podczas szkoleń, warsztatów, staży. I gorąco do tego zachęcam.
Jedną z bardzo wartościowych książek, która niedawno pojawiła się w księgarniach jest książka dr Miry Rządzkiej Odruchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja. Książka bardzo potrzebna i co najważniejsze – oparta na solidnych badaniach i najnowszej wiedzy! Autorka odnosi się do informacji jakie mieliśmy dotychczas i wychodzi im naprzeciw, dając jednocześnie zupełnie nowe spojrzenie na wiele obszarów z zakresu rozwoju dziecka. Obala wiele mitów, które są nadal powielane przez różnych specjalistów.
Książka porusza temat nie tylko rozwoju i znaczenia samych odruchów oralnych. Autorka bardzo dużo mówi o tym jak dany odruch badać, jak wygląda jego normatywny wzorzec, a jak nieprawidłowa reakcja oraz w jaki sposób możemy ułatwić dziecku bardziej komfortowe funkcjonowanie. W sposób szczególny skupia się również na dzieciach z Zespołem Downa oraz z cytomegalią wrodzoną. Przedstawia propozycje działań terapeutycznych, które warto zastosować w poszczególnych sytuacjach (m.in. mioterapia, Manualna Terapia Dysfagii N.A.P., masaż Shantala, metoda Castillo-Moralesa, taping kinezjologiczny). Wspomina o pozycjach do karmienia, o karmieniu naturalnym oraz alternatywnym, a także o kompensacjach, jakimi posługują się najczęściej dzieci. Jako załącznik do książki otrzymujemy opracowaną przez dr Rządzką Kartę badania prymitywnych noworodkowych reakcji oralnych (PNR).
Książkę polecam nie tylko logopedom i neurologopedom rozpoczynającym swoją przygodę z wczesną interwencją, ale również tym, którzy już długo pracują z niemowlętami i zależy im na stałym rozwoju zawodowym, jakim jest niewątpliwie sięganie do najnowszych badań, uaktualnianie i konfrontowanie swojej wiedzy. Oczywiście praca z noworodkami, czy niemowlętami wymaga stałego zdobywania doświadczenia. Żadna książka nie zastąpi lat praktyki, nie da gotowych rozwiązań pasujących do każdego dziecka. Jednak jestem przekonana, że ta książka otwiera oczy na wiele zagadnień, pomaga utrwalić wiedzę, obala wiele mitów i prowokuje tym samym do zawodowej refleksji.
