Niedawno na rynku pojawiła się nowa publikacja poruszająca tematykę jąkania. Chodzi o książkę Jąkanie – analiza procesu komunikacji słownej autorstwa dr Jolanty Góral-Półroli.
Dlaczego publikacja jest warta uwagi?
Przede wszystkim dlatego, że autorka skupiła się na głównym i najważniejszym problemie osób borykających się z niepłynnością mowy, czyli komunikacji słownej. Konkretnie na ustaleniu w jaki sposób jąkanie wpływa na sposób komunikowania się, jakie zachowania w czasie codziennej komunikacji towarzyszą osobom jąkającym się oraz jak sam proces komunikacji wpływa na funkcjonowanie tychże osób.
W części empirycznej zaprezentowano badania własne. Ich głównym celem było udzielenie odpowiedzi na pytania: Jak przebiega rozmowa z udziałem osoby jąkającej się? Jaki styl komunikacji interpersonalnej preferują osoby jąkające się i czy ma on związek z ich zaburzeniem, a w szczególności z jego samooceną.
(źródło: http://www.impulsoficyna.com.pl/nowosci/jakanie,1748.html)
Książka skupia się przede wszystkim na objawach i praktycznej stronie komunikacji. Nie brakuje jednak także kwestii teoretycznych, czyli analizy samego procesu komunikacji z uwzględnieniem czynników językowych, psychologicznych i społecznych. Autorka podjęła także próbę odniesienia procesu jąkania się do najnowszych badań dotyczących pracy mózgu.
Książka jest tegoroczną (2016) nowością na rynku wydawniczym. Ma 232 strony i jest podzielona na siedem rozdziałów:
Rozdział 1
Rozmowa jako podstawowa forma komunikacji słownej
1.1. Definicja rozmowy
1.2. Rozmowa w ujęciu językoznawczym
1.2.1. Interakcyjna i hierarchiczna organizacja dialogu
1.2.2. Akt mowy
1.2.2.1. Akt mowy a komunikowanie się
1.3. Rozmowa w ujęciu komunikacyjnym
1.3.1. Styl komunikowania się
1.3.2. Konwersacja jako typowe użycie języka
1.3.3. Efektywność komunikowania się
1.4. Rozmowa w działaniach pomocowych (w diagnozie i terapii)
1.5. Podsumowanie
Rozdział 2
Istota jąkania
2.1. Główne modele jąkania przedstawione w literaturze
2.1.1. Jąkanie jako zaburzenie systemu fonologicznego
2.1.2. Jąkanie jako nerwica mowy
2.1.3. Jąkanie jako zaburzenie płynności mówienia
2.1.4. Jąkanie jako zaburzenie psychosomatyczne
2.2. Jąkanie jako zaburzenie rozmowy
2.2.1. Stres komunikacyjny
2.2.2. Jąkanie jako bariera komunikacyjna
2.3. Mikrogenetyczna teoria formowania się objawu a zaburzenie płynności mówienia
2.3.1. Morfogeneza
2.3.2. Parcelacja
2.3.3. Heterochronia
2.4. Istota jąkania w ujęciu autorskim
2.5. Podsumowanie
Rozdział 3
Metodologia badań własnych
3.1. Problematyka badawcza
3.2. Cel badań i pytania badawcze
3.3. Charakterystyka badanych osób
3.4. Metody badań
3.4.1. Wywiad
3.4.2. Analiza dokumentacji
3.4.3. Analiza próbek mowy
3.4.4. Skala Samooceny Jąkania
3.4.5. Skala Komunikacji Interpersonalnej
3.4.6. Metody obliczeń statystycznych
3.5. Procedura badań
Rozdział 4
Osoba jąkająca się w procesie komunikacji słownej – wyniki badań własnych
4.1. Rozmowa osoby jąkającej się z partnerem komunikacyjnym
4.1.1. Charakterystyka materiału badań
4.1.2. Rozmowa na dowolny temat
4.1.2.1. Wkład komunikacyjny i natężenie niepłynności mówienia
4.1.2.2. Tematyka rozmów
4.1.2.3. Akty mowy
4.1.2.4. Podsumowanie
4.1.3. Rozmowa na temat jąkania
4.1.3.1. Wkład komunikacyjny i natężenie niepłynności mówienia
4.1.3.2. Treść rozmów
4.1.3.3. Akty mowy
4.1.3.4. Podsumowanie
4.1.4. Rozmowa na dowolny temat i na temat jąkania – analiza porównawcza
4.1.4.1. Natężenie niepłynności mówienia
4.1.4.2. Wkład komunikacyjny osób jąkających się
4.1.4.3. Akty mowy użyte w rozmowie na dowolny temat i na temat jąkania
4.1.5. Organizacja dialogów
4.2. Styl komunikacji interpersonalnej badanych osób jąkających się i samoocena jąkania
4.2.1. Zachowania komunikacyjne deklarowane
przez badane osoby jąkające się
4.2.2. Samoocena jąkania
4.2.3. Samoocena jąkania a styl komunikacji interpersonalnej
4.2.4. Podsumowanie
Rozdział 5
Osoba jąkająca się w procesie komunikacji słownej: omówienie wyników badań własnych
5.1. Natężenie niepłynności mówienia
5.2. Wkład komunikacyjny
5.3. Wkład komunikacyjny a nasilenie niepłynności mówienia
5.4. Rozmowy na dowolny temat: treść rozmów, akty mowy, struktura
5.5. Rozmowy na temat jąkania: treść rozmów, akty mowy, struktura
5.6. Styl komunikacji interpersonalnej osób jąkających się i jego uwarunkowania
Rozdział 6
Dyskusja: procesowe podejście do jąkania
6.1. Hipoteza neurorozwojowa
6.2. Nakładanie się objawów
6.3. Wkład komunikacyjny a niepłynność mówienia
6.4. Monitorowanie wypowiedzi
6.5. Przeblokowanie połączeń neuronalnych
Rozdział 7
Wnioski i kierunki dalszych badań
7.1. Wnioski natury badawczej
7.2. Wnioski natury aplikacyjnej: mikrogenetyczny model jąkania
Piśmiennictwo
Wykaz użytych skrótów i oznaczeń
Aneks